Дигитално наследство: 3Д реконструкции на археолошки локалитети во Струмица со цел нивно зачувување и промоција

Во мај 2021 година, во времето на КОВИД пандемијата, која го погоди и културниот сектор и кога музеите ширум светот мораа да ги затворат вратите поради рестрикциите за спречување на ширењето на вирусот и да бараат нови начини на работа, започна реализацијата на проектот „Дигитално наследство – нови можности за развој на културниот сектор“ во кој учествуваше и НУ Завод за заштита на спомениците на културата и Музеј – Струмица.

Овој проект е финансиран од Еразмус+ програмата на Европската унија, а го реализираа невладината организација Вола опен мајнд од Бугарија, водечки партнер на проектот, Завод и музеј – Струмица од Македонија и истражувачка организација од Романија. Две години подоцна, на последниот ден од април годинава, и официјално заврши реализацијата на овој проект. За проектот и воопшто за дигиталното наследство, Радио СтрумицаНет разговараше со Јасмина Пијанманова, кустос-етнолог во Завод и Музеј – Струмица.

Терминот дигитално наследство всушност се однесува на употребата на дигитални медиуми за зачувување и презентирање на културното и природното наследство. Еден дел од дигиталното наследство се 3Д реконструкциите на археолошки локалитети, што и беше дел од активностите на овој проект.

Според Пијанманова, дигиталното наследство е добра форма на презентација, но таа подвлекува дека институциите во Македонија сѐ уште немаат доволно изградени капацитети, финансии, технолошки сè уште не се подготвени, бидејќи овој вид на зачувување на наследството бара меѓусекторска соработка. „Ние сепак сме кустоси и работиме на евидентирање и обработка на музејските предмети“, вели Пијанманова.

„Одамна се зборува за дигитализација на културното наследство и во нашата држава, иако тоа оди побавно бидејќи сѐ уште немаме изградено капацитети за тоа да го реализираме, но се надевам дека во блиска иднина ќе работиме на вакви проекти бидејќи тоа е неминовна појава затоа што сè мора да имаме дигитализирано и објавено на нашите социјални медиуми за да може сѐ што имаме да допре до публиката и таа да се запознае со тоа што го поседуваме“, подвлекува Пијанманова.

Во рамки на проектот беа вклучени ученици и студенти од Македонија, Бугарија и Романија. Од Македонија беа вклучени ученици на СОУ „Јане Сандански“ – Струмица и студенти на Универзитетот „Гоце Делчев“ – Штип. Учениците и студентите посетија археолошки локалитети и музеи во земјите-учеснички во проектот. Во Струмица ги посетија музејот и повеќе локалитети, меѓу кои и Цареви Кули, Бања Банско, „Свети Петнаесет тивериополски маченици“ во Струмица, како и средновековната црква на падините на Цареви Кули. „Сакавме да вклучиме млади луѓе кои се заинтересирани за културното наследство и кои сакаат да студираат или пак имаат афинитет кон културата“, вели Пијанманова.

За потребите на овој проект беа направени 3Д реконструкции на вкупно 9 локалитети од Македонија, Бугарија и Романија. Што се однесува до нашата земја, реконструирани во 3Д модели беа Цареви Кули, „Светите Петнаесет тивериополски маченици“ и термата Бања Банско. Овие реконструкции ќе бидат достапни на веб-сајтот на Завод и Музеј – Струмица.

„Ова е едно ново искуство за нашиот музеј затоа што претежно музејот работи на проекти финансиски поддржани од Министерството за култура, а знаеме дека министерството го дели колачот на повеќе институции, па овие проекти се добредојдени бидејќи имаат и поголеми финансиски средства со кои можеме да реализираме повеќе активности и за кратко време да добиеме еден готов производ“, рече Пијанманова за можностите што ги нудат проектите финансирани од Европската унија за зачувување и промоција на спомениците на културата. К.Ѓ.