Излезе од печат монографија посветена на Иван Котев и неговата фолклористичка дејност

Денеска излезе од печат монографијата „Иван Котев – меѓу фолклорот и животот“. Оваа вест пред малку ја сподели авторката, Ана Витанова-Рингачева, книжевна критичарка, есеистка и универзитетски професор, која повеќе години соработува со Котев и го проучува фолклорниот материјал собиран од него. Котев половина век е посветен на неговата мисија да ги сними, дешифрира и запише македонските народни песни, приказни, поговорки и да ги зачува од заборав. Таа негова мисија започнува на почетокот на 1970-тите, кога веќе работи на просветен план како наставник по македонски јазик во струмичко Босилово.

„Македонскиот фолклор, victus et amictus (храна и облека), нужност без која животот на Иван не би му имал смисла, станува негова единствена судбина. Поседува тој една зачудувачка работна дисциплина, живее со постојана вознемиреност од потребата да запише барем уште една приказна, песна, поговорка, да се собере уште од она што останало. И така, трошка по трошка повеќе од пет децении Иван Котев ја полни трпезата за нас вечно гладните и ненаситни души. Наумил тој да ѝ пркоси на намерата да се пропадне во сопственото време, да се потоне во едноличноста и просечноста, беспоговорно да ѝ се предадеме на судбината со помиреност дека сме само патници на векот“, пишува професорката Витанова-Рингачева во нејзината објава по повод излегувањето од печат на монографијата.

Котев има публикувано петнаесет книги и десетици научни статии. Најновата книга „Наведе́ се с’нце да зајде“ е посветена на неговото родно село, струмичко Робово, а по повод нејзиното публикување во март годинава имавме чест Котев да нѐ угости во неговиот дом, во неговата богата домашна библиотека, по чии полици се наоѓаат безброј книги за македонската култура и историја, и да ни раскаже за неговиот живот и за богатството на македонскиот фолклор, кое тој најизворно го осознал како деец за негово зачувување и негување. Ценејќи го значењето на Котев, во 2021 година Институтот за фолклор „Марко Цепенков“ – Скопје, чиј долгогодишен соработник е тој, организираше симпозиум „70 години Институт за фолклор и 50 години фолклористичка дејност на Иван Котев“.

„Низ неговото дело јазикот се буди од јаслите на меморијата, народниот раскажувач седнат до огништето ја раскажува приказната за непослушниот син, а пејачот го раскрилува својот глас, за да ја испее песната, онаа најдолгата. Силно сраснат со цврстата цивилизациска вертикала, Котев станува нејзина силна поткрепа. Неговото дело вклопено во мозаикот на светската култура како најголема цивилизациска вредност, всушност е наша одвет, но и отчет кон светот, кој понекогаш заборава дека сме тука“, напиша Витанова-Рингачева.

Истражувачкиот труд на Витанова-Рингачева преточен во оваа монографија од околу 500 страници е поделен на три дела. Првиот дел е биографско-библиографски, во вториот дел се поместени критички осврти, анализи и предговори на авторката, а во третиот текстови, критики и осврти на значајни македонски научници и истражувачи. Според рецензентката на книгата Марина Даниловска, оваа книга е редок потфат со којшто се остава трага во македонската фолклористика.

Во својата објава Витанова-Рингачева се заблагодарува на Ермис Лафазановски и Сузана Мицева за, како што вели, вербата и крилјата, на рецензентката Марина Даниловска, на лекторката Фросина Милева, на фотографот Сречко Гунчев, како и на Министерството за култура и печатницата „Европа 92“ од Кочани.

Авторката Ана Витанова-Рингачева е родена во 1981 година во Струмица. Таа дипломирала, магистрирала и докторирала на Филолошкиот факултет „Блаже Конески“ при Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје. Со одбраната на темата „Шаманизмот како „културен остаток“ во македонската народна традиција“ во 2017 година се стекнува со звање доктор по филолошки науки. Витанова-Рингачева е професор на Универзитетот „Гоце Делчев“ во Штип, каде што раководи со Катедрата за македонски јазик и книжевност при Филолошкиот факултет. Таа е автор на десетици трудови и книги, меѓу кои е и „Струмичко литературно соѕвездие“ (2015), напишана во соавторство со Котев. К.Ѓ.