Друштвото за наука, литература, култура и уметност „Иван Василевски“ од Струмица со Книжевен настан го одбележа големиот јубилеј 1010 години од Беласичката битка насловен „Цар Самуил и Беласичката битка меѓу легендата, историјата и книжевноста“.
„Ова е само навидум еден историски факт којшто веројатно не мора ништо да значи, меѓутоа погледнат низ призмата на поезијата добива навистина преубаво значење, заради тоа што во културната меморија на народите во светот остануваат врежени историски личности коишто се издигнале на ниво на симболи и локалната заедница, па и пошироката заедница се поистоветува со нив. Тоа е Цар Самуил за Струмица општо, тоа е Беласица за сите нас. И по 1010 години од битката на Беласица сé уште како да се чуствува мирисот на крвта која капела од очите на ослепените Самоилови војници“ – кажа професорката Ана Витанова Рингачева која преку разговори и поезија го водеше овој книжевен настан.
Познатиот фолклорист Иван Котев, човекот којшто е извор на многу знаења и кажувања кои ги пренесува од минатото на нашите предци до денес, говореше за легендите што ги запишал тој многу одамна, а се поврзани со Цар Самуил и Беласичката битка.
„Историјата не е песна, ама песните до негде се историја. Во секоја легенда, во секоја песна има зрнце вистина“ – кажа Котев во своето обраќање говорејќи како некои струмичките села ги добиле имињата уште во времето по Беласичката битка, за Колешино, за Водоча, за Василево, за Костурино.
„Цар Самуил и Беласичката битка се појавуваат и во уметничката литература во првите децении на 20 век кога Војдан Чернодрински ќе ја напише историската драма „Слава Драгота“. Силно инспириран од историските настани поврзани со Самуиловиот пораз и ослепувањето на неговите војници, Чернодрински низ призмата на трагиката го гради сижето за тажната судбина на младиот војсководец Слав Драгота“ – истакна професорката Билјана Костадинова.
Младиот историчар Кирил Ѓоргиев говорејќи за Цар Самуил и Беласичката битка, поврзувајќи ја темата на настанот вели дека книжевноста за Цар Самуил потекнува уште во времето кога тој владеел со Македонија, како што спомна, имаме средновековна песна напишана од еден автор по име Јован Геометар, а насловена „На комитопулот“.
За Струмица Ѓоргиев вели дека е центарот во самата Беласичка битка, или како што тој ја нарече Беласичката епопеја, бидејќи станува збор за три битки кои се случуваат во тоа време. Беласичката битка, која се случувала во регионот кај Клуч, Солунската битка со која управува Цар Самиул од самата Струмица, испраќајки го својот војсководец Несторица, и битката за Струмица.
На самиот настан, поезија за Цар Самиул и Беласичката битка читаа Сузана Мицева, Катерина Кожаров Панов, Вања Изова Велева и Ице Беличев.
